مجله پزشکی دکتر جان سلام

 در مورد تعویض مفصل زانو چه می دانید؟ آیا تا به حال به تعویض مفصل زانو فکر کرده اید؟ آیا از این جراحی می ترسید؟ شما نمی توانید مانند بقیه افراد حرکت کنید. بالا رفتن از پله‌ها و یا بلند شدن از یک صندلی دردناک است. شما داروها، تزریقات و درمان فیزیکی را امتحان کرده‌اید. هیچ چیز به نظر درمانگر نیست. اگر این موارد وجود داشته باشد، زمان آن است که عمل جراحی تعویض زانو را انجام دهید. جراحی تعویض زانو یکی از شایع‌ترین جراحی‌های استخوانی در ایالات‌متحده است. آن می‌تواند به تسکین درد ناشی از ورم مفاصل شدید کمک کند. هم چنین ممکن است به شما کمک کند که آزادی بیشتری داشته باشید. پزشکان ایالات‌متحده هر ساله بیش از 600،000 عمل جراحی بر روی زانو انجام می‌دهند. در طی جراحی، یک جراح ارتوپد بخش آسیب‌دیده زانو را از بین می‌برد و با اتصال مصنوعی ساخته‌شده از فلز و پلاستیک آن را عوض می‌کند. مفصل مصنوعی سپس به استخوان ران، ساق پا و کاسه زانو با ماده‌ای خاص مانند سیمان اکریلیک متصل می‌شود. انواع مختلف جراحی را می شناسید؟ 5 نوع عمده جراحی تعویض زانو وجود دارد: تعویض کامل زانو. این رایج‌ترین شکل است. موادی جایگزین سطوح استخوان ران و استخوان ساق پا می‌شود که به زانو متصل می‌شود. تعویض مفصل زانو. اگر ورم مفاصل تنها یک طرف زانوی شما را تحت‌تاثیر قرار دهد، این عمل ممکن است یک احتمال باشد. با این حال، اگر زانوی قوی دارید و بقیه غضروف در زانو عادی است، این روش فقط برای شما مناسب است. جایگزینی زانوی نسبی را می توان از طریق برش کوچکتری نسبت به نیاز برای تعویض کامل زانو انجام داد. جایگزینی پاتلوفومورال. این جراحی تنها جای زیر کاسه زانو را عوض می‌کند و کاسه زانو در آن قرار می‌گیرد. این می‌تواند برای افراد مبتلا به آرتروز زانو مزمن بسیار موثر باشد. تعویض مفصل زانو (یا بازبینی). اگر درد مفاصل شدید دارید و یا در حال حاضر دو یا سه عمل جراحی تعویض زانو دارید، این روش ممکن است مورد نیاز باشد. احیای مجدد: گاهی که زانو تنها در یک ناحیه مجزا آسیب دارد و یا این ناحیه را فرسایش می‌دهد، می‌تواند با یک پیوند غضروف و یا سلول‌هایی که به غضروف تبدیل می‌شوند، جایگزین شود.

علل نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو

علت اصلی انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو درد و خشکی این مفصل است. شایعترین بیماری هایی که موجب درد و خشکی مفصل زانو شده و بدنبال ابتلا به آنها بیمار نیاز به انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو پیدا می کند عبارتند از:

آرتروز یا استئوآرتریت آرتروز معمولاً در سنین بالاتر از 50 سالگی بروز میکند. در این بیماری غضروف مفصل کم کم از بین میرود. در نتیجه استخوان های بدون غضروف روی یکدیگر ساییده میشوند که نتیجه آن درد و محدودیت حرکت است.

آرتریت روماتوئید در آرتریت روماتوئید لایه سینوویال ( که سطح داخلی کپسول مفصلی را پوشانده و مسئول ترش مایع سینوویال است) رشد کرده و ملتهب میشود و مایع زیادی ترشح میکند. این التهاب به تدریج موجب آسیب و صدمه به غضروف مفصلی شده که نتیجه آن درد و محدودیت حرکتی است.

ضربات زانو گاهی اوقات ضربات شدید به زانو میتوانند به علت بد جوش خوردن محل شکستگی یا آسیب شدید به لیگامان های زانو موجب خراب شدن آن شوند. این ضایعات می توانند به تدریج به غضروف مفصل صدمه زده و موجب درد و محدودیت حرکت شوند.

نحوه انجام جراحی تعویض مفصل زانو

برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو پزشک جراح با برش هایی که در سطح پایینی استخوان ران و سطح بالایی استخوان تیبیا (درشت نی) می دهد، باقیمانده غضروف مفصلی و مقدار کمی از استخوان را از این نواحی برمی دارد سپس قطعات فلزی را بجای آن ها قرار داده و آن ها را با ماده خاصی به نام سیمان استخوانی به بستر استخوان محکم می کند. سپس یک قطعه پلاستیکی از جنس پلی اتیلن محکم را در بین این دو قطعه فلزی قرار می دهد. به این ترتیب استخوان های ران و درشت نی می توانند به راحتی و بدون درد بر روی هم حرکت کنند. جراح در حین تعویض مفصل زانو برش های استخوانی را به نحوی انجام می دهد که تغییر شکل و انحراف زانو هم تصحیح شود. در عمل تعویض مفصل زانو قسمتی از استخوان و غضروف پایین ترین بخش استخوان ران و بالاترین بخش استخوان ساق و قسمت پشتی استخوان کشکک خارج شده و به جای آن ها مفصل مصنوعی که قسمت هایی از آن فلز و قسمتی دیگر نوعی پلاستیک بسیار مقاوم است. اتصال بخش های فلزی مفصل مصنوعی به استخوان های باقیمانده ران و ساق و کشکک معمولا با استفاده از ماده ای به نام سیمان استخوانی انجام می شود. البته مفاصل مصنوعی زانو از نوع بدون سیمان هم وجود دارند.

انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو چگونه است؟

برای انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو پزشک جراح ابتدا یک شکاف پوستی در جلو مفصل زانو ایجاد کرده و پس از کنار زدن پوست و بافت های زیر پوستی استخوان کشکک را به کنار میزند تا استخوان های ران و درشت نی مشخص شوند. جراح ابتدا با استفاده از اره های برقی مخصوص برش هایی را در انتهای پایینی استخوان ران ایجاد می کند. با این برش ها غضروف مفصلی در این ناحیه کاملا برداشته شده و انتهای پایینی استخوان ران آماده پذیرش مفصل مصنوعی می شود. جراح سپس یک قطعه فلزی را با استفاده از سیمان استخوانی به این ناحیه برش داده شده میچسباند.در قسمت بالایی استخوان تیبیا یا درشت نی هم همین مراحل تکرار میشود. یعنی برشی در بالای این استخوان داده شده و سپس یک قطعه فلزی با استفاده از سیمان استخوانی در بالای استخوان درشت نی چسبانده میشود. در مرحله آخر یک قطعه پلاستیکی از جنس پلی اتیلن مقاوم در بین این دو قطعه فلزی قرار میگیرد. در بعضی موارد سطح پشتی استخوان کشکک هم برش داده شده و یک قطعه پلاستیکی به آن ناحیه چسبانده می شود. مشاهده می شود که با استفاده از عمل جراحی تعویض مفصل زانو سعی میشود تا سطوحی که بر روی هم حرکت میکنند تعویض شده و با قسمت های مصنوعی و مقاوم تعویض گردند. بر خلاف مفاصل مصنوعی ران که امروزه اکثرا از نوع بدون سیمان آنها استفاده می شود اکثر مفاصل مصنوعی زانو را امروزه با سیمان به استخوان می چسبانند.

بیشتر بدانید: چگونه گونه هایی خوش فرم داشته باشیم؟

مزایا و معایب جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟

اولین مزیت جراحی تعویض مفصل زانو این است که درد بیمار از بین می‌رود و پای بیمار که به شکل پرانتزی و یا ضربدری است کاملا برطرف می‌شود. دامنه حرکت مریض کاملا بدست می‌آید این بیماران اغلب شکایت دارند که قادر به نشستن و راه رفتن نیستند بعد از عمل این حرکات قابل انجام است. اینکه بیمار قادر شود کارهای خود را بدون کمک از دیگران انجام دهد از مزایای این عمل است و از همه مهمتر اعتماد از دست رفته بیمار به زانو بدست می‌آید و زانویی که در هر قدم صدا می‌کرد و یا از جا در می‌رفت به صورتی که بیمار از راه رفتن خودداری می‌کرد بهبود می‌یابد. عدم راه رفتن بیمار خود مشکلاتی نظیر اضافه وزن را برای بیمار به همراه دارد مفصلی که پزشک کار می‌گذارد تنها 110 کیلو وزن را تحمل می‌کند به همین منظور ما از بیماران می‌خواهیم که وزن خود را پایین نگه دارند تا مفصل پس نزند و یا درنرود. در واقع معایب عمل همین دررفتگی، پس زدن و یا عفونت است و در این زمان پزشک باید مفصل عفونت کرده را درآورده و متخصص عفونی به بیمار آنتی بیوتیک مربوطه را تجویز می کند تا عفونت رفع شود.

شرایط و سن کاندیدهای عمل تعویض مفصل زانو

زمانی که بیمار درد دارد و یا استخوان بر روی استخوان در معاینات ساییده شده باشد، جراح اقدام به تعویض مفصل می‌کند. سن بیمار باید بالای 60 سال باشد و معمولا زانو انحراف پیدا کرده و به شکل پرانتزی یا ضربدری است. بیمار در این حالات درد شدید دارد و در این حالت از بیمار عکس ایستاده و عکس سه مفصل گرفته می‌شود تا مفصل مچ پا و لگن هم بررسی شود و سپس از پهلو عکس زانو گرفته می‌شود. زمانی که این معاینات را کنار هم گذاشته و با توجه به سن و از کارافتادگی بیمار در هر قدمی که برمی‌دارد به این نتیجه می‌رسیم که با عمل جراحی بیمار وضعیت بهتری پیدا خواهد کرد.

بیشتر بدانید: صفر تا صد ایمپلنت چانه

خطرات و عوارض جراحی تعویض مفصل زانو

هر عمل جراحی عوارض و از طرفی مزایای خاص خود را دارد و زمانیکه خوبی‌ها و بدی‌های عمل جراحی را در کفه ترازو قرار دهیم اگر خوبی ها بیشتر باشد تن به جراحی می‌دهیم. در هر عمل جراحی امکان عفونت، شکستگی وسیله‌ای که در بدن کار گذاشته می‌شود، دررفتگی و نیمه دررفتگی و صدمه به عضلات مجاور مفصل وجود دارد که هرکدام قابل اصلاح است.

عمل تعویض مفصل زانو و مراقبت های بعد

مانند هر عمل جراحی بیماران باید مراقب باشند تا زخم آلوده نشود. برای این منظور توصیه می‌شود زخم سه روز یکبار پانسمان شود. بیماران حمام رفته و کاملا بر روی بخیه‌ها لیف و صابون بزنند اما بعد از حمام محل عمل را که خیس شده با سشوار خشک کنند و با گاز استریل پانسمان کنند. همچنین در صورت اجازه پزشک راه بروند و اگر فیزیوتراپی تجویز شده انجام بدهند. این بیماران زمانی که پزشک اجازه دهد بدون واکر و عصا قادر به راه رفتن هستند.

هزینه انجام عمل تعویض مفصل زانو

در عمل تعویض مفصل زانو نیاز به مفصل پلاستیکی است که قیمت و هزینه مفصل پلاستیکی زانو حدود هفت تا چهارده میلیون است و هزینه و قیمت تعویض مفصل زانو در بیمارستان‌های خصوصی حدود دوازده میلیون است. همچنین اگر مجبور باشیم بیمار را به بخش سی سی یو و یا آی سی یو او بفرستیم، هزینه مجزا در این بخش گرفته می‌شود که حدود دو تا سه میلیون است اما همین عمل در بیمارستان‌های دولتی هم می‌تواند انجام شود که برای بیمار هزینه بسیار کمتری دارد و هزینه سی سی یو و آی سی یو برای بیمار ندارد.

منبع: جراحی تعویض مفصل زانو + راهنمایی کامل